|
қоралаш мазмунида келгани бундан қатъий қайтарилганига қаринадир. Демак бунда аёлни бошчи қилишдан қайтариш бундай қилмасликни қатъий талаб қилишга далолат қилувчи қарина билан бирга келган бўлади. Шунинг учун аёлни раҳбар қилиш ҳаром бўлди. Аёлни раҳбар қилиш деганда халифалик ва ундан қуйироқ ҳокимиятдан ҳисобланадиган мансаблар кўзда тутилади. Чунки юқоридаги ҳадис мавзуси Кисро қизини подшоҳ қилиб кўтаришганидир. Демак у Кисро қизининг подшоҳ қилиш ҳодисасигагина эмас, балки бошқарув мавзусига ҳам тегишлидир. Шунингдек у ҳар бир нарса ҳақида умумий эмас. Шунинг учун ҳукм мавзусидан бошқасини ҳеч бир жиҳатдан ўз ичига олмайди.
Учичиси: Балоғатга етган бўлиш керак. Ёш бола бўлиши жоиз эмас. Бунга далил Али ибн Абу Толиб р.а. ривоят қилган Росулуллоҳ с.а.в.нинг ушбу сўзларидир:
«رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاَثَةٍ عَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَكْبَرَ، وَعَنِ الْمُبْتَلَى حَتَّى يَعْقِلَ»
«Қалам уч кишидан кўтарилди: Ухлаб қолгандан то уйғонгунича, ёш боладан то катта бўлгунича, ақли кетгандан то ақли қайтгунича». Абу Довуд ривояти. Кимдан қалам кўтарилган бўлса унинг ўз ишини тасарруф қилиши дуруст эмас. Зеро у шаръан мукаллаф эмас. Демак халифа бўлиши ёки ундан қуйироқ ҳокимият мансабларини эгаллаши дуруст эмас. Чунки у тасарруф қила олмайди. Ёш боланинг халифа бўлиши жоиз эмаслигига яна бир далил Росулуллоҳ с.а.в.нинг Абдуллоҳ ибн Ҳишомдан байъат олишни рад қилганлари ва буни «у ҳали кичик экан» деб иллатлаганларидир. Ёш боладан байъат олиш дуруст эмас экан демак унинг халифа бўлиши аллақачон жоиз эмас.
Тўртинчиси: Оқил бўлиши керак. Жиннининг халифа бўлиши дуруст эмас. Бунга далил Росулуллоҳ с.а.в.нинг:
«رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاَثَةٍ ... وَعَنِ الْمُبْتَلَى حَتَّى يَعْقِلَ»
32-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247